Alüminyumun Kullanım Alanları Nelerdir?

Alüminyum, yaklaşık 100 yıllık bir ticari geçmişe sahip ve endüstriyel kullanın alanlarında tercih edilen mat gümüş renkli ve sünek bir metaldir. Doğada genellikle boksit cevheri halinde bulunan alüminyumun simgesi “AL” ve atom numarası 13’tür. Dünyada en çok bulunan elementlerinden birisi olması ve teknik özellikleri, metalin kullanım alanlarını etkilemiştir. Alüminyum kullanım alanları 100 yıllık ticari geçmişinin de etkisi ile otomotivden inşaata, ambalajdan tüketici ürünlerine kadar geniş bir yelpazede çeşitlenir.

Alüminyumun Özellikleri Nelerdir?

Alüminyumun çeşitli alanlarda tercih edilmesinin tek sebebi, pek çok metale göre üstün olan özelliklerinde saklıdır. Oksidasyona karşı yüksek dirençli bir metal olan alüminyum, hafif olmasına karşın üstün mukavemeti ile yeni geliştirilen her teknolojinin vazgeçilmez bir yapı taşına dönüşmüştür. Alüminyumun tercih sebeplerine bakıldığında ise altında şu üstün özelliklerin bulunduğunu söyleyebiliriz:

• Dünya üzerinde kütlece yaklaşık yüzde 1,59 orana sahip olan alüminyum, kütlece yedinci sıraya geçerek en çok bulunan metaller sırasına yerleşmiştir.
• Yoğunluğu, çeliğin ve bakırın üçte birine karşılık gelen alüminyum hafiftir.
• Alüminyum kolay dövülebilir, makinede işlenebilir ve döküme uygundur.
• Elektrik iletkenliği yüksektir.
• Erime sıcaklığı 660 ℃’dir.
• Korozyona karşı direnci yüksektir.
• Çekme dayanımı 49 MPa iken alaşımlarında bu değer 700 MPa’ya kadar çıkar.
• Zehirleyici özelliği bulunmaz.
• Manyetik değildir ve kıvılcım çıkarmaz.
• Geri dönüştürülebilir.
• Geri dönüştürülebilmesi için gereken enerji, ilk üretiminin sadece yüzde 5’ine karşılık gelir.
• Sünek bir malzeme olan alüminyum, ani darbelere karşı dayanıklıdır.
• Sıcaklığı azaldıkça çelik veya diğer metallerde olduğu gibi mukavemeti azalmaz.
• Yansıtma kabiliyeti yüksektir.
• Olumsuz hava şartları ile sıvı ve gazlara karşı dirençlidir.

Alüminyum Nerelerde Kullanılır?

Alüminyum, gelişen teknolojinin ihtiyaçlarına en iyi karşılık veren metaller başında gelir. Bu özelliği ile “21. Yüzyılın Metali” olarak görülen alüminyum, en basit anlatımla bakır ile benzer özelliğe sahip olmasına karşın ucuz ve üstün özellikleri de barındırması nedeniyle kendisine geniş bir kullanım alanı sunar. Sektöre bazda inceleyecek olursa, alüminyumun kullanım alanları aşağıdaki gibi örneklendirilebilir:

• Otomotiv

Alüminyum; korozyon direnci yüksek, kolay şekil alabilen ve dayanıklı bir metaldir. Bu üç özellik, alüminyumu otomotiv sektörü için vazgeçilmez bir hammaddeye dönüştürür. Estetik yönü ve iyi termal özellikleri ile alüminyum, irili ufaklı pek çok otomobil parçasında tercih edilen bir malzemeye dönüşmüştür.

Alüminyumun otomotiv sektöründe tercih edilme nedenleri arasında hafif olması ve karbondioksit salınımına olumlu etki yapması da gelir. Ağırlığı alüminyum olan araçların yakıt tüketimlerinin yüzde 20 oranında düştüğü bilinirken, karbondioksit salınımının da yüzde 17 azaldığı gözlenmiştir.

Alüminyumu otomotiv sanayinde; logolarda, aynalarda, karbüratör mahfazlarında, kulplarda, fan kavrama parçalarında ve hava doldurma adaptörlerinde görebiliriz. Bununla birlikte elektrikli araç sanayisi için de alüminyumun üstün özelliklerinin büyük önem taşıdığını söyleyebiliriz.

• İnşaat

Alüminyum şık bir metaldir ve güçlü mimari özellikleri ile inşaat sektöründeki yerini almaktadır. Bununla birlikte olumsuz hava şartlarına karşı dayanımı ve korozyon direnci, özellikle cephe uygulamalarında alüminyumun tercih edilmesine yol açmaktadır.

Alüminyum inşaat sektöründe pencere çerçeveleri, ızgaralar, kapı kolları, perde çubukları ve dış cephe kaplamalarında kullanılır. Alaşıma yatkın bir metal olan alüminyumun yüksek binalarda ihtiyaç duyulan dayanıklı yapı tasarımlarının vazgeçilmez ürünü olduğunu söyleyebiliriz.

• Havacılık ve Uzay

Alüminyumun alaşım ile güçlendirilen özellikleri, bu parçanın hafifliği ile birleştiğinde, havacılık ve uzak sektöründe kullanımın önünü açmıştır. Ağırlığına göre yüksek mukavemeti, korozyon direnci ve yüksek sünekliği ile alüminyum kargo ve yolcu uçaklarının yapımı, roket yapımı ve daha pek çok havacılık ve uzay endüstrisi parçasında yer almaktadır.

• Ambalaj ve Gıda

Alüminyumun en çok kullanıldığı sektörler başında ambalaj ve gıda gelmektedir. Kendi kullanımının yaklaşık beşte birine karşılık gelen bu sektörde alüminyum toksik olmaması ve sızdırmayarak gıdayı güvende tutması gibi nedenlerle tercih edilir. Folyolarda, termoslarda, tencere ve tavalarda, su ısıtıcılarında, şişelerde ve mutfak eşyalarında alüminyum sık kullanılan bir metaldir.

• Ulaştırma

Alüminyum uçaklarla birlikte karayolu, demiryolu ve deniz yolu taşımacılığında da yaygın olarak kullanılır. Öyle ki alüminyumun yaklaşık dörtte biri ulaştırma sanayisinde kullanılmaktadır. Uçaklar ile birlikte trenlerde, otobüslerde, teknelerde, gemilerde ve pek çok motorlu araçlarda alüminyum kendisine kullanım alanı bulmaktadır.

• Elektrik ve Elektronik

İletkenliği yüksek bir metal olan alüminyum, bu özelliği ile elektrik ve elektronik sektöründe geniş bir kullanım alanı bulur. Bakır ile birlikte elektrik iletim alanında boy gösterebilen alüminyum güç hatlarında, motorlarda, televizyon ve uydu antenlerinde, montaj parçalarında kasalarda ve ses sistemlerinde tercih edilir. Bakırın pahalı bir metal olması nedeniyle alüminyumun kullanım alanları içerisinde elektrikli ekipmanlar ve elektrik hatları payı giderek artmaktadır.